«خوانش نوفرمالیستی از نگاره دیدار لیلی و مجنون هفت اورنگ ابراهیم میرزا »

بیشتر منابع بر نوبودگی برخی نگاره‌های مجموعه هفت اورنگ ابراهیم میرزا محفوظ در مجموعه فریر متفق القول‌اند. بررسی نگاره‌‌ی این پژوهش به شیوه تحلیلی-توصیفی و با تکیه بر چارچوب نظری نوفرمالیستی نوئل کرول صورت گرفته است تا پاسخی بر چگونگی نحوه ارتباط فرم و معنای این اثر باشد. برای پاسخ سوال چگونگی نحوه ارتباط فرم و محتوا در این اثر با توجه به ویژگی‌های کلی نگارگری ایرانی، بر ویژگی‌های ساختاری و فرمال اثر با التفات بر تجزیه آن به اجزا و عناصر تجسمی و روابط بین آنها تمرکز شده است. افزون بر این برای تحلیل چگونگی رابطه فرم و معنا از سطوح معنایی رولان بارت بهره جسته‌ شده است. در سطح ارزیابی به مناسب بودن یا نبودنِ فرم این اثر برای بیان محتوا اشاره شده است. هدف از گشودن سطوح معانی در تناسب با ویژگی‌های فرمال این است که قاعده‌های تصویری حاکم بر این تصویر و امکاناتی که تصویر مذکور برای هنر آینده می‌گشاید؛ برجسته شوند. نتیجه خوانش نوفرمالیستی اینکه کانون‌های‌روایی و ترکیب‌بندی نقاشی به‌طورکامل همخوان نیستند و گسست معناداری میان کانون‌های روایی و ترکیب‌بندی نقاشی به وجود آمده است. ساختار باز و مارپیچی و پلان‌های موازی و گشوده و عدم وجود کادر، سیالیت در ترکیب‌بندی و پویایی کنش‌های انسانی را بارز می‌کند. هم‌ترازی مجنون در کنج این مارپیچ با نابالغان و افراد حاشیه‌ای جماعت قبیله، نشان می‌دهد مراحل عشقورزی مجنون چندان در کانون توجه نقاش نبوده است.